Akkoord over Safety Package: voor een veiligere en groenere Europese scheepvaart
België is de eerste helft van 2024 voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Dat gaat gepaard met heel wat verantwoordelijkheden. Op vlak van Europees beleid over scheepvaart stond de voorbije maanden het Safety Package centraal. Het Safety Package valt uiteen in vijf richtlijnen voor een veiligere en milieuvriendelijkere scheepvaart. Over vier van de vijf richtlijnen werd een voorakkoord bereikt tijdens zogenaamde trialogen. Daarbij gaan leden van de Europese Commissie, Europese Parlementsleden en leden van de Raad van de EU met elkaar in overleg. Experten van het DG Scheepvaart van de FOD Mobiliteit en Vervoer ondersteunden daarbij de Belgische onderhandelaars.
Het Safety Package, wat is dat precies?
Het Safety Package bestaat uit vijf herziene maritieme richtlijnen: ongevallenonderzoek, verontreiniging vanaf schepen, naleving van vlaggenstaatverplichtingen, havenstaatcontrole en het EMSA-mandaat (Europees Agentschap voor Maritieme Veiligheid). Het algemene doel is om de EU-wetgeving rond maritieme veiligheid in een modern jasje te steken en de Europese scheepvaart milieuvriendelijker te maken.
Vereenvoudiging van ongevallenonderzoek
Een eerste akkoord werd bereikt over ongevallenonderzoeken bij vaartuigen. Bij zo een onderzoek is het doel de oorzaak van scheepsongevallen te achterhalen. De bedoeling van de herziene richtlijn is om het huidige kader voor ongevallenonderzoeken minder complex te maken. Daarnaast worden door de herziening ook kleinere vissersvaartuigen in de regelgeving opgenomen wat de veiligheid van die vissersvaartuigen ten goede komt.
Uniforme sancties tegen verontreiniging vanaf schepen
Bij het akkoord rond de verontreiniging vanaf schepen ligt de focus dan weer op het sanctioneren van diegenen die illegaal verontreinigende stoffen lozen in de zee. Het akkoord bevat ook enkele veranderingen die de duidelijkheid en samenhang met de internationale wetgeving moet vergroten. Op die manier zet het akkoord een stap in de goede richting voor een groenere scheepvaart door in te zetten op uniform sanctiebeleid in Europa. Dat wordt onder andere verwezenlijkt door verplichte rapportage, verplichte analyses van meldingen en de invoering van een systeem van administratieve geldboetes.
Modernisering van de vlaggenstaat
Bij het derde akkoord staat de vlaggenstaat centraal. De vlaggenstaat is het land waar een bepaald vaartuig geregistreerd staat en de vlag van dat land voert of de nationaliteit van dat land heeft. De herziening van de richtlijn moet ervoor zorgen dat Europese vlaggenstaten volop inzetten op digitalisering, onder andere met een digitaal portaal ontwikkeld door de Europese Commissie waar vlaggenstaat- en havenstaatinspecteurs statutaire certificaten kunnen raadplegen. Daarnaast komt er een elektronisch rapporteringsinstrument waarmee lidstaten jaarlijks verslag moeten uitbrengen over het aantal uitgevoerde vlaggenstaatinspecties. Bovendien stimuleert de herziening regelmatige uitwisseling van ervaringen tussen de lidstaten en maakt ze ook meer doelmatige inspecties mogelijk.
Europese harmonisatie van wetgeving rond havenstaatcontrole
Ten slotte: het akkoord over de havenstaatcontrole. Dat is een systeem waarbij buitenlandse vaartuigen in onze havens worden geïnspecteerd om te controleren of ze voldoen aan de huidige regelgeving. De herziening van de richtlijn zorgt voor een verdere harmonisatie binnen de EU en een betere afstemming op de internationale wetgeving. Daarnaast komt er een vrijwillig stelsel voor de controle van vissersvaartuigen en worden digitale certificaten gefaciliteerd.
Toekomst
Over de vijfde richtlijn van het Safety Package, de vernieuwing van het EMSA-mandaat, wordt de komende maanden van het voorzitterschap onderhandeld. De overige vier voorlopige akkoorden worden nog ter goedkeuring voorgelegd aan de vertegenwoordigers van de lidstaten in de Raad van de EU en aan het Europees Parlement. Na hun goedkeuring kunnen de richtlijnen voor een veiligere en groene Europese scheepvaart gepubliceerd worden in het Publicatieblad van de EU, mogelijks nog dit najaar.