Mobility as a Service (MaaS)
Uit de enquête MONITOR (2017) over de mobiliteit van de Belgen is gebleken dat "de wagen op zijn eentje goed [is] voor 61 % van de verplaatsingen" van de Belgen.
Een van de aandachtspunten van duurzame mobiliteit is dan ook een alternatief voor de privéauto bieden door praktische, flexibele, snelle, betrouwbare en betaalbare vervoerssystemen te ontwikkelen.
Dankzij de ontwikkeling van intelligente vervoerssystemen en vooral het centraliseren van de gegevens die ze opleveren, tekent zich een nieuwe tendens af: het concept van mobiliteit als dienst of MaaS (voor "Mobility as a Service").
Dit concept beschrijft de verschuiving van een mobiliteit die gebaseerd is op het bezit van een vervoermiddel naar een mobiliteit die stoelt op het gebruiken en delen van mobiliteitsdiensten en vervoermiddelen. Er zijn dan ook nieuwe spelers op de markt gekomen die geïntegreerde mobiliteitsdiensten aanbieden.
Door gebruik te maken van één enkele toepassing krijgt de gebruiker het beste voorstel voor zijn mobiliteitsvraag (verplaatsing van punt A naar punt B) met daarin:
- de verschillende mogelijke reiswegen;
- mogelijke combinaties van vervoerswijzen;
- de theoretische en reële uurregelingen;
- de mogelijkheid om zijn reis te plannen en;
- in sommige gevallen de aankoop van het biljet via één enkel betalingskanaal.
Het voorstel dat de gebruiker krijgt, voldoet aan de eigenschappen die hij heeft geselecteerd. Die verschillen van persoon tot persoon, bijvoorbeeld: duur, comfort, vervoerswijze, prijs van het traject, enz.
De gebruiker staat met andere woorden centraal en krijgt geïntegreerde oplossingen aangereikt die op zijn behoeften zijn afgestemd.
Waar staat de FOD Mobiliteit en Vervoer in dit alles?
De FOD Mobiliteit en Vervoer is ervan overtuigd dat hij op federaal niveau een rol te spelen heeft in de verschuiving naar duurzamere transportmiddelen. Daarom is onze FOD sinds 2019 lid van de MaaS-Alliance. Dat is een publiek-private samenwerking die bedoeld is om één open markt te ontwikkelen voor de uitrol van MaaS-diensten in Europa en daarbuiten. Op binnenlands vlak is de FOD een actieve partner in de Belgische MaaS-alliantie die geleid wordt door ITS.be.
Bovendien speelt onze FOD een adviserende rol, die vooral tot uiting kwam bij de interfederale MaaS-visie. De FOD voert enquêtes uit en draagt bij tot het versterken van het portaal "Nationaal Toegangspunt (of NAP)". Dat centraliseert de toegang tot de gegevens over het personenvervoer in België. Daarnaast werkt de NMBS (Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen), onze nationale aanbieder van het duurzaamste vervoermiddel, samen met MaaS-aanbieders en beraadt zij zich met hen over mogelijke toekomstige ontwikkelingen.
Adviserende rol
De rol van de FOD Mobiliteit en Vervoer bestaat erin de Belgische belanghebbenden te adviseren, op het niveau van de Belgische MaaS-alliantie en haar netwerk, op het niveau van de vereniging ITS.be of op het niveau van de ITS-stuurgroep. Dit kan leiden tot het innemen van standpunten bij raadplegingen op EU-niveau.
De FOD is een belangrijke partner bij een groots project. In september 2022 keurden de vier Ministers van Mobiliteit de interfederale visie voor MaaS goed. De doelstellingen van dit document zijn meervoudig:
- Een afstemming voorstellen van de federale en gefedereerde entiteiten met betrekking tot MaaS, d.w.z. de te bereiken doelstellingen en de manier om ze te bereiken, volgens verschillende aspecten: economisch model, technologisch en datamodel, sensibilisering en communicatie naar de bevolking en infrastructuur.
- De ontwikkeling van MaaS-oplossingen mogelijk maken via een duidelijk afgebakende markt en de consequente toepassing/inzet mogelijk maken in heel België.
- De rol die wordt verwacht van de verschillende belanghebbenden belichten: autoriteiten, aanbieders van MaaS-oplossingen, mobiliteitsexploitanten, gebruikers.
De interfederale werkgroep MaaS werkt voort aan de verwezenlijking van de interfederale visie.
Enquêtes houden over MaaS
De FOD Mobiliteit en Vervoer heeft twee enquêtes over MaaS gehouden.
De eerste, getiteld “Aantrekkelijkheid van Maas in een B2B-context”, had tot doel om na te gaan in welke mate en onder welke voorwaarden bedrijven bereid zouden zijn te kiezen voor een B2B MaaS-dienst. Eerst werd er een vragenlijst rondgestuurd naar mobiliteitsdeskundigen in bedrijven. Daarna werden er discussiegroepen georganiseerd.
In een tweede enquête, getiteld “Huidig en potentieel gebruik van MaaS-apps door de Belgen”, werd gekeken naar het gebruik van mobiliteitsapps door de burgers en hun interesse in MaaS-oplossingen. Uit de enquête bleek het potentieel van MaaS in België, aangezien meer dan de helft van de respondenten momenteel geïnteresseerd is in het gebruik van een echte MaaS-applicatie. Uit de enquête blijkt ook dat het gebruik van een dergelijke applicatie een positieve impact op de verplaatsingsgewoonten zou hebben, doordat het gebruik van zachte en/of duurzamere vervoerswijzen wordt aangemoedigd. Deze enquête maakt deel uit van ons “BeMob”-project. Het huidige rapport is gebaseerd op een bevraging in november en december 2023 en is de tweede editie, nadat een soortgelijke enquête twee jaar eerder werd uitgevoerd. Dit laat interessante vergelijkingen toe.
Verdere uitbouw van het Nationale Toegangspunt (NAP)
De FOD Mobiliteit en Vervoer steunt eveneens de ontwikkeling van het NAP-portaal, dat een gegevensplatform vormt voor het uitwisselen van informatie tussen aanbieders van vervoersdiensten en professionele gebruikers.
Het MaaS-ecosysteem verzamelen
De Directie Mobiliteit organiseert regelmatig vergaderingen en conferenties over MaaS.
De vergaderingen zijn enkel op uitnodiging, maar de conferenties staan voor iedereen open.
Op 17 september 2024 organiseerde de FOD samen met de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling de conferentie "Next Level MaaS - Mobility-as-a-Service vandaag en morgen". Het programma en de presentaties van deze conferentie kan u hier raadplegen.
En de gewesten?
Elk gewest (Wallonië, Vlaanderen en Brussel) heeft eveneens de ontwikkeling van MaaS in zijn mobiliteitsplan geïntegreerd.
U vindt informatie over MaaS in de volgende gewestelijke plannen:
- Brussels Gewest – Plan Good Move
- Vlaams Gewest – Vlaams MaaS-afsprakenkader - Mobiliteitscentrale
- Waals Gewest – Stratégie Régionale de Mobilité – Luik I Mobilité des personnes
Contact
SPF Mobilité et Transports
Direction générale Politique de Mobilité durable et Ferroviaire
Direction Mobilité
Rue du Progrès 56
1210 Bruxelles
E-mail : its@mobilit.fgov.be
Tél : +32 (0)2 277 31 79