Stillere routes (spoorwegen)

Om de geluidsoverlast van het goederenvervoer per spoor in België te verminderen, zijn er zogenaamde stillere routes uitgestippeld, overeenkomstig de Verordening (EU) 1304/2014 van de Commissie van 26 november 2014 betreffende het subsysteem ‘Rollend materieel-geluid’, zoals gewijzigd bij de Verordening (EU) 2019/774, van kracht sinds 8 december 2024.  

Context 

Door de lage uitstoot van broeikasgassen en het lage energieverbruik per reiziger wordt het spoorvervoer beschouwd als een duurzame vervoerswijze. Met bijna 22 miljoen mensen in de Europese Unie die worden blootgesteld aan geluidsniveaus van meer dan 55 dB wordt het echter beschouwd als de op één na grootste bron van vervoersgerelateerde geluidshinder na het wegvervoer (Bron: the NOISE observation & information Service for Europe). 

De overlast treft de omwonenden van spoorlijnen en vormt een bedreiging voor de ontwikkeling van het goederenvervoer per spoor in Europa. Dat is met name het geval in dichtbevolkte gebieden. Het probleem van de geluidshinder door het spoor mag dus niet genegeerd worden. 

Belangrijkste oorzaak van geluidshinder door het goederenvervoer per spoor 

De geluidsemissies van het goederenvervoer per spoor houden sterk verband met de gebruikte remtechnologie. Historisch gezien zijn goederenwagens uitgerust met gietijzeren remblokken. Het gebruik ervan verhoogt de ruwheid van de wielen en de sporen, wat het rolgeluid verder verhoogd. Dat is de belangrijkste oorzaak van het door goederentreinen voortgebrachte geluid.  

Er bestaan echter alternatieve remtechnologieën die het optreden van die ruwheid kunnen voorkomen of sterk verminderen. Door het gebruik van die technologieën aan te moedigen, kunnen de geluidsemissies van het goederenvervoer per spoor worden verminderd. 

Beperking van de geluidsemissies door stillere routes 

Om de geluidsemissies van het spoor terug te dringen, is op Europees niveau besloten dat de luidste goederenwagons vanaf 8 december 2024 niet meer op bepaalde delen van het spoorwegnet mogen rijden. Die routes worden stillere routes genoemd en zijn door de EU-lidstaten aangewezen. Ze zijn vastgesteld op basis van een Europese methodologie, naar aanleiding van de laatste herziening van de Technische Specificatie inzake Interoperabiliteit met betrekking tot het subsysteem “Rollend materieel-Geluidsemissies”(TSI Geluid) 

Stillere routes zijn routes waarop ‘s nachts meer goederentreinen rijden. De routes zijn minstens twintig kilometer lang en worden door zo’n twaalf goederentreinen per nacht gebruikt. 

Toegestane wagons op stillere routes 

Vanaf 8 december 2024 krijgen enkel nog wagons die aan bepaalde normen voldoen, toegang tot de stillere routes. Zo zullen bijvoorbeeld wagons met schijfremmen of remblokken van goedgekeurd composietmateriaal worden toegelaten. Dit type alternatieve remtechnologie vermindert de ruwheid van de wielen, waardoor het geluidsniveau daalt. 

De spoorweginfrastructuurbeheerder (Infrabel) informeert de spoorwegondernemingen over deze verplichting, overeenkomstig artikel 72 van het performantiecontract.

De volledige toegangsvoorwaarden tot de stillere routes vindt u in de Verordening (EU) 1304/2014 van de Commissie van 26 november 2014 betreffende het subsysteem “Rollend materieel-Geluidsemissies", in het bijzonder gewijzigd met de Verordening (EU) 2023/1694. 

Lijst van de stillere routes  

Een lijst van stillere routes in België vindt u via het register van de spoorweginfrastructuur: hier. 

Om deze lijst op te stellen, overeenkomstig de Europese eisen, hebben de FOD Mobiliteit en Vervoer en Infrabel de methodologie toegepast die is bepaald in de herziening van de technische specificatie inzake interoperabiliteit van het subsysteem “Rollend materieel – Geluidsemissies” (TSI Geluid) in 2019.  

Vanaf 8 december 2024 zal de lijst ten minste elke vijf jaar worden bijgewerkt. De lijst zal ook systematisch worden doorgegeven aan het Spoorwegbureau van de Europese Unie. 

Kaart van de stillere routes