Internationaal akkoord over maatregelen om de uitstoot in de scheepvaart te verminderen

Van 7 tot 11 april vond de 83e bijeenkomst van het Marine Environment Protection Committee (MEPC 83) plaats. De lidstaten van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) klopten er korte-, middellange- en langetermijnmaatregelen af die de uitstoot van de scheepvaartsector drastisch moeten inperken.

90 % van de wereldhandel verloopt via scheepvaart, maar die vertegenwoordigt ook 3-4% van de CO2-uitstoot. Om daar verandering in te brengen, voerde de EU reeds maatregelen in. Maar de scheepvaart is zeer internationaal, dus moeten ambitieuze maatregelen ook internationaal worden genomen. Dat is nodig om een gelijk speelveld en de effectiviteit van de maatregelen te garanderen. Die moeten bovendien zorgen voor een eerlijke en rechtvaardige transitie voor alle landen.

Energielabel voor schepen

Voor de korte termijn, tot 2030, is het systeem van Carbon Intensity Indicator (CII) herzien. Dat kent elk schip een energielabel toe, waarbij de meest energiezuinige schepen in klasse A vallen en de schepen die het minst energiezuinig zijn in klasse E. Voor schepen met een slechte klasse moet een actieplan worden opgesteld om de energie-efficiëntie te verbeteren.

Het systeem is al in voege sinds 2023, maar er was nog geen concrete invulling voor de jaren 2027-2030. Die is er nu wel en bouwt verder op het huidige systeem.

Netto-nuluitstoot tegen 2050

In Londen werden ook ontwerpmaatregelen goedgekeurd om de broeikasgasemissies van schepen terug te dringen naar netto-nuluitstoot tegen 2050. Een uitzonderlijke prestatie gezien de huidige geopolitieke context die ook in deze onderhandelingen voelbaar was.

Er moeten de komende periode nog veel details uitgewerkt worden, maar met dit akkoord ligt het kaderwerk vast en is scheepvaart de eerste sector ter wereld met een kostprijs voor broeikasgasemissies. De maatregelen worden in oktober tijdens een uitzonderlijke sessie van MEPC voorgelegd voor vaststelling en treden in werking vanaf 2027.

Nieuwe vereisten voor brandstof en kostprijs voor emissies

Deze maatregelen voor de middellange en lange termijn bevat nieuwe milieutechnische vereisten voor brandstof om de broeikasgasintensiteit van scheepsbrandstoffen te verminderen. Verder legt de maatregel een prijs op voor emissies boven de drempelwaarden.

De financiële stimulansen zullen scheepvaartmaatschappijen aanmoedigen om de schoonste brandstoffen en technologieën te gebruiken. Die investeringen in emissievrije en bijna emissievrije scheepsbrandstoffen zullen helpen om de broeikasgasvoetafdruk van de scheepvaartsector te verkleinen.

Investeren in een rechtvaardige en eerlijke transitie

De inkomsten zullen ook dienen tot een rechtvaardige en billijke transitie, waarbij ervoor wordt gezorgd dat geen enkel land aan zijn lot wordt overgelaten. De inkomsten zullen eerlijk worden verdeeld, met bijzondere aandacht voor de minst ontwikkelde landen en kleine eilandstaten in ontwikkeling.

Belgische inzet

België is een belangrijk knooppunt voor het transport van nieuwe energievectoren zoals waterstof en zijn derivaten. De Belgische havens en toonaangevende scheepvaartbedrijven spelen een centrale rol in de maritieme energietransitie. Dit internationaal regelgevend kader zorgt wereldwijd voor een gelijk speelveld, wat de Belgische industrie de nodige garanties biedt om verder te investeren.