Personen met beperkte mobiliteit

Een persoon met beperkte mobiliteit is iemand die moeilijkheden heeft om zich te verplaatsen, hetzij wegens een (geestelijke of lichamelijke) handicap, hetzij door zijn/haar leeftijd of een tijdelijke lichamelijke toestand (zoals een zwangerschap of een voet in het gips). 

Zoals elke burger heeft een persoon met beperkte mobiliteit het recht om in België en in het buitenland te reizen. 

Welke rechten hebben mensen met beperkte mobiliteit als treinreizigers? 

De rechten van personen met beperkte mobiliteit worden geregeld door de Verordening (EU) 2021/782 en de Belgische wet van 15 mei 2014 betreffende de rechten en verplichtingen van reizigers in het treinverkeer. Beide wetten zorgen ervoor dat alle treinreizigers dezelfde kansen krijgen om te reizen.  Behalve de rechten van alle reizigers zijn er ook specifieke rechten ter bescherming van personen met beperkte mobiliteit: 

• het recht op vervoer  
• het recht op toegankelijkheid en communicatie van informatie 
• en het recht op bijstand in stations, op perrons en aan boord van treinen 

Meer informatie over de rechten van treinreizigers met beperkte mobiliteit vindt u op de website Your Europe. 

Hoe zijn deze rechten van toepassing op treinreizen? 

Recht op vervoer 

Wat het recht op vervoer betreft, moeten spoorwegondernemingen en stationsbeheerders regels opstellen voor niet-discriminerende toegang voor personen met beperkte mobiliteit.  Er mogen geen extra kosten aangerekend worden voor hun reservering of ticket. 

Toegankelijkheid en communicatie van informatie 

Wat het recht op toegankelijke informatie betreft, moeten spoorwegondernemingen, verkopers van vervoerbewijzen en reisorganisatoren op verzoek van een persoon met beperkte mobiliteit: 

• informatie verstrekken over de toegankelijkheid van de aangeboden spoordiensten 
• duidelijkheid verschaffen over de toegangsvoorwaarden voor personen met beperkte mobiliteit 
• en de redenen voor deze toegangsvoorwaarden motiveren 

Bijstand  

Wat het recht op bijstand betreft, moeten spoorwegondernemingen gratis bijstand verlenen aan personen met beperkte mobiliteit bij het instappen, het reizen per trein en het uitstappen. Deze bijstand moet ten minste 24 uur van tevoren worden aangevraagd  bij de spoorwegmaatschappij, de stationsbeheerder, de verkoper van vervoerbewijzen of de maatschappij waar het vervoerbewijs is gekocht. Deze bijstand kan zelfs tot 3 uur op voorhand worden aangevraagd in 41 van de grootste Belgische stations. 

Personen met beperkte mobiliteit die om assistentie hebben verzocht, moeten zich ten minste 20 minuten voor vertrek (of de voor de check-in aangekondigde tijd) melden, tenzij anders aangegeven. 

Vergoeding in geval van verlies of schade 

Als een spoorwegmaatschappij verantwoordelijk is voor het verlies van of schade aan de mobiliteitshulpmiddelen van een persoon met beperkte mobiliteit, moet zij deze persoon volledig vergoeden. 

Spoorwegmaatschappijen die in België actief zijn, hebben ook hun eigen beleid ten aanzien van personen met beperkte mobiliteit. Als u een reis wilt plannen of als u meer informatie wilt over een bepaalde spoorwegmaatschappij, kunt u terecht op de volgende websites: 

• NMBS 
• NMBS Internationaal 
• Eurostar 
• Thalys 

Welke maatregelen hebben de Europese Unie en België genomen om de toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit te verbeteren?  

In 2014 heeft de Europese Unie (EU) Verordening (EU) 1300/2014 uitgevaardigd, die tot doel heeft de toegankelijkheid van het Europese spoorwegsysteem voor mensen met beperkte mobiliteit te verbeteren met het oog op interoperabiliteit. 

Deze verordening bepaalt onder meer dat de lidstaten een Nationaal ImplementatiePlan of National Implementation Plan (NIP) moeten goedkeuren. België was een van de eerste Europese landen die een nationaal implementatieplan inzake toegankelijkheid aan de Europese Commissie heeft voorgesteld. Het plan dateert van 2016 en heeft tot doel alle belemmeringen voor mensen met beperkte mobiliteit weg te werken. 

Terwijl de EU momenteel werkt aan een update van deze verordening, werken de NMBS en Infrabel aan een langetermijnvisie voor de toegankelijkheid van het spoor in België. Dit project sluit aan bij de doelstellingen van het nationale implementatieplan, dat dit jaar voor het eerst in vijf jaar zal worden bijgewerkt. 

Hoe kan ik een klacht indienen of een schending van passagiersrechten melden? 

Als u een klacht wilt indienen of een inbreuk op de Europese verordening of de Belgische wet wilt melden, kunt u het online klachtenformulier van de FOD Mobiliteit en Vervoer invullen. 

Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u ook op de pagina Passagiersrechten. 

Een interactieve gids voor personen met beperkte mobiliteit is ook beschikbaar onder de rubriek 'PBM' op onze website.