Gedeelde mobiliteit

Wat is deelmobiliteit? 

Zich verplaatsen via deelmobiliteit betekent gebruikmaken van vervoermiddelen die door verschillende personen worden gedeeld. Er zijn twee vormen van deelmobiliteit:  

• Voertuigdelen: verschillende personen gebruiken hetzelfde voertuig op verschillende tijdstippen. Voertuigen kunnen naar een specifiek punt worden teruggebracht (station-based) of zonder standplaats worden geparkeerd (free-floating). 
• Ritdelen: verschillende personen gebruiken hetzelfde voertuig op hetzelfde tijdstip. Deze vorm van deelmobiliteit kan informeel zijn of door een online platform (taxi, georganiseerde carpooling, enz.) worden opgezet. 

De laatste jaren heeft deze vorm van mobiliteit een enorme ontwikkeling doorgemaakt, vooral in de grote steden. Gebruikers hebben veel gedeelde vervoermiddelen ter beschikking: steps, fietsen, scooters, auto’s, enzovoort.  

Bovendien ontstaan er tal van initiatieven waarbij dienstverleners verschillende vervoerswijzen in één enkele toepassing combineren om de ervaring van de gebruiker te vergemakkelijken. Zo kan de gebruiker zijn/haar verschillende mobiliteitsdiensten via één enkel ticket of platform reserveren en/of betalen.  

Het concept van deelmobiliteit stelt de manier waarop we individueel eigendom en het delen van bezit benaderen opnieuw aan de orde. Het maakt ook integraal deel uit van het concept van ‘Mobility as a Service’ (MaaS), dat de verschuiving beschrijft van mobiliteit gebaseerd op het bezit van vervoersmiddelen naar mobiliteit gebaseerd op het gebruik van mobiliteitsdiensten. 

Waarom kiezen voor duurzame deelmobiliteit? 

Voor burgers 

België staat voor grote uitdagingen op het vlak van mobiliteit. Momenteel worden de meeste woon-werkverplaatsingen met de auto afgelegd, met slechts één persoon aan boord. Dit ondoelmatig gebruik van verplaatsingsmiddelen is een belangrijke oorzaak van vervuiling en verkeerscongestie tijdens de spitsuren. Dit heeft ook een grote impact op de economie: de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) schat dat het economische verlies 1 tot 2 procent van het bbp bedraagt. Bovendien heeft de grote ecologische voetafdruk van het vervoer negatieve gevolgen voor het milieu en de volksgezondheid. 

Duurzame deelmobiliteit is een antwoord op deze nieuwe maatschappelijke uitdagingen. Verschillende andere individuele factoren brachten een mentaliteitsverandering teweeg, zoals de zeer hoge jaarlijkse kosten van een eigen auto en de parkeerproblemen. 

Deelmobiliteit biedt vervoersoplossingen met tal van voordelen:  

• besparingen op lange termijn  
• lichaamsbeweging (in het geval van fietsen en bakfietsen) 
• verminderde stress 
• parkeergemak 

Deze verschillende factoren kunnen mensen overhalen om voor andere verplaatsingswijzen dan de eigen auto te kiezen.  

Voor werkgevers 

Volgens een studie van het VBO geeft bijna 25 procent van de Belgische werkgevers toe problemen in verband met verkeerscongestie te ondervinden. Dit heeft een negatief effect op de productiviteit van de werknemers, het welzijn op het werk en maakt het moeilijk om nieuwe werknemers aan te werven. Hiervoor is deelmobiliteit een echte oplossing.  

In dit verband wilde de Belgische wetgever de ontwikkeling van duurzame mobiliteit ondersteunen en werknemers een mobiliteitsbudget aanbieden. Werkgevers die dit soort budget aanbieden, vergemakkelijken het gebruik van gedeelde vervoerswijzen, wat op bedrijven/ondernemingen een positieve impact heeft.  

Wat is de rol van de FOD Mobiliteit en Vervoer? 

Wat de mobiliteit betreft, is het van essentieel belang dat de burger de meest relevante keuze kan maken, op basis van een zo volledig mogelijk aanbod. Vanuit dit oogpunt wil de FOD Mobiliteit en Vervoer duurzame mobiliteit bevorderen en alternatieven voor de eigen auto aanmoedigen, en in het bijzonder alternatieven voor autosolisme (individueel autogebruik). Deelmobiliteit sluit hierbij aan en is een aanvulling op het aanbod van het openbaar vervoer.  

De FOD Mobiliteit en Vervoer wil zo meewerken aan de ontwikkeling van een meer doordachte, verantwoorde en vlotte mobiliteit. Ook wil de FOD de nadruk leggen op de keuze van een vervoermiddel naargelang de relevantie ervan wat het tijdstip, de plaats en de reden voor de verplaatsing betreft. 

Beschikbare diensten 

Deelauto’s 

Een auto staat gemiddeld 95 procent van de tijd geparkeerd en het gemiddelde gebruikspercentage ervan in het verkeer is niet hoger dan 1,4 persoon. Deelmobiliteit toont echter aan dat er alternatieven voor de eigen auto zijn. Deze zijn vaak sneller, handiger en minder vervuilend. Ze zijn ook minder duur: als u niet veel kilometers per jaar aflegt, dan is een deelauto voordeliger dan een eigen auto.  

Wat zijn de verschillende vormen van autodelen? 

Er zijn verschillende manieren om een auto te delen: 

• een auto van een privébedrijf huren 
• uw auto aan andere personen ter beschikking stellen  
• carpoolen

Er zijn ook alternatieven voor personen die auto’s nodig hebben die aan hun handicap zijn aangepast. 

Fiscale voordelen van carpoolen 

Carpoolen naar uw werk heeft fiscale voordelen. Dit is het geval wanneer twee of meer personen hun woon-werkverplaatsing samen afleggen. De voordelen zijn verschillend als u op eigen initiatief carpoolt of als u in het kader van een georganiseerd collectief vervoer carpoolt. Meer informatie vindt u op de website van de FOD Financiën. 

Fietsen  

Voor meer informatie over verplaatsingen met de fiets kunt u terecht op de pagina’s fietsen, bakfietsen, elektrische fietsen en twee-, drie- en vierwielers. 

Steps en monowheels 

Voor meer informatie over verplaatsingen met steps en monowheels kunt u terecht op de pagina over steps en monowheels.