Opdrachten en diensten

Wat is de rol van de dienst Luchtruim?

De dienst Luchtruim van FOD Mobiliteit en Vervoer is belast met:

• de reglementering van het Belgische luchtruim
• de reglementering van de luchtvaartnavigatiediensten in het Belgische luchtruim
• het verlenen van vergunningen of adviezen over aanvragen voor VHF-frequenties en aanvragen voor ATFM-vrijstellingen

Aanvragen voor specifieke luchtvaartactiviteiten (zoals het oplaten van ballonnen, het ontsteken van vuurwerk, het projecteren van laserstralen in het luchtruim, luchtdopen, airshows, luchtacrobatie en parachutespringen) worden behandeld door de dienst Luchthavens van de FOD Mobiliteit en Vervoer. Ga voor andere inlichtingen naar de pagina Een evenement organiseren.

Met wie werkt de dienst Luchtruim samen?

Binnen de FOD Mobiliteit en Vervoer werkt de dienst Luchtruim nauw samen met:

• de dienst van de nationale toezichthoudende autoriteit, die verantwoordelijk is voor het toezicht op de diensten die worden geleverd door skeyes en MUAC;
• de dienst Luchthavens, die verantwoordelijk is voor de reglementering van en het toezicht op de luchthavens;
• de dienst Milieubescherming, die onder meer bevoegd is voor kwesties in verband met geluidsoverlast van de luchthavens;
• de cel Drones, die verantwoordelijk is voor de reglementering van het gebruik van drones (UAS).

Reglementering van de organisatie en het beheer van het Belgische luchtruim

De reglementering van de organisatie en het beheer van het Belgische luchtruim gebeurt in samenwerking met:

• de Luchtcomponent van de Belgische Defensie;
• skeyes en MUAC, als dienstverleners en gebruikers van het luchtruim, met inbegrip van het militaire luchtruim.

Via het Belgische comité voor de luchtvaart coördineert de dienst Luchtruim de aanvragen voor het gebruik van luchtruimzones, permanent of voor een langdurige periode. Het kan bijvoorbeeld gaan om aanvragen voor gereglementeerde zones of geografische zones die voorbehouden zijn voor drones.

De dienst Luchtruim is ook actief betrokken bij de initiatieven voor de totstandbrenging van een gemeenschappelijk Europees luchtruim, in het Engels Single European Sky.

Reglementering van de luchtvaartnavigatiedienstverlening

De reglementering van de luchtvaartnavigatiedienstverlening is gebaseerd op internationaal vastgestelde normen:

• op mondiaal niveau door de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO);
• op Europees niveau door de Europese Raad, het Europees Parlement en de Europese Commissie;
• op nationaal niveau door de Belgische Staat.

Europees niveau

Op Europees niveau is Eurocontrol belast met:

• het beheer van het luchtverkeersnetwerk in Europa;
• de inning van routeheffingen namens de lidstaten van de Europese Unie.

Deze opdrachten zijn door de lidstaten van de EU en de Europese Commissie aan Eurocontrol toevertrouwd.

De dienst Luchtruim van de FOD Mobiliteit en Vervoer is met name actief betrokken bij verschillende comités van Eurocontrol.

Nationaal niveau

De Belgische Staat heeft de verlening van luchtvaartnavigatiediensten in zijn luchtruim toevertrouwd aan:

• skeyes voor de diensten tot vliegniveau 245, dat wil zeggen de diensten tot ongeveer 7,5 km boven de grond
• het Maastricht Upper Area Control Centre (MUAC) voor de diensten boven vliegniveau 245 (meer dan ongeveer 7,5 km boven de grond).

Vliegverkeersregels

De algemene doelstelling van deze regels is de luchtverkeersveiligheid via de bepaling van verkeersregelen voor de luchtvaartuigen te waarborgen. In België hebben de vliegverkeersregelen ontwikkeld op basis van die van de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (bijlage 2, ICAO).

De vliegverkeersregelen omvatten de algemene regels en de regels die op de vluchten met vliegzicht evenals op de vluchten met instrumenten van toepassing zijn. Zij behandelen namelijk:

• het gezag en de verantwoordelijkheid van de bestuurder-gezagvoerder;
• de wijze waarop een luchtvaartuig moet worden bestuurd (minimale hoogten;
• veiligheidsafstanden, regels ter voorkoming van aanvaringen, lichten);
• de vliegplannen;
• de seinen;
• de klaringen van de luchtverkeersdiensten.

Op Europees niveau heeft de Commissie Verordening Nr. 923/2012 van 26 september 2012, van kracht sinds 4 december 2014,  de vliegverkeersregelen binnen de Europese Unie gestandaardiseerd (Standardised European Rules of the Air - SERA), en is vooral gebaseerd op de bijlage 2 van de ICAO.

Die wordt aangevuld door de nationale bepalingen van het koninklijk besluit van 19 december 2014 betreffende de luchtverkeersregels en operationele bepalingen voor luchtvaartnavigatiediensten en -procedures.

Vluchtprocedures

Zij hergroeperen de vluchtroutes en het gebruik van de vliegveldpistes.

De vluchtroutes of luchtvaartroutes zijn vooraf bepaalde routes om het luchtverkeer in banen te leiden. Zij worden door de luchtvaartuigen in samenwerking met de luchtverkeersleidingsdiensten gebruikt. De Bijlage 11 van de ICAO bevat voorschriften met betrekking tot de oprichting en de indentificatie ervan. Volgens deze Bijlage moet het gebruik van de vliegveldpistes aan de veiligheidseisen beantwoorden. De federale overheid is bevoegd voor het beheer en de exploitatie van de luchthaven Brussel-Nationaal en is dus de verantwoordelijke instantie voor de opstelling van een schema voor het preferentieel baangebruik op de luchthaven.